Ruimte voor iedereen?

Voelen verschillende mensen zich echt welkom op het Berlijnplein? Met die vraag werd onderzoeksbureau STIPO op pad gestuurd door RAUM. De balans vinden tussen ‘creatief’ en ‘voor iedereen’ is de uitdaging, zo blijkt.

Waarom dit onderzoek? 
Het Berlijnplein speelt een cruciale rol in doelstellingen van RAUM om inclusieve publieke ruimten te creëren waar verbinding tussen verschillende groepen kan plaatsvinden. 

De afgelopen jaren is er geëxperimenteerd met wat er zoal mogelijk is in de publieke ruimte. Niet alleen op het gebied van kunst, cultuur en ontwerp, ook als het gaat om mensen bij elkaar brengen op een dieper niveau. Want je kunt wel een plek zijn waar mensen graag komen, maar hoe zorg je dat die verschillende groepen elkaar ook ontmoeten? Hoe draag je bij aan verbinding tussen groepen? Hoe worden zij ‘vertrouwde vreemden’ van elkaar? En, hoe creëer je een plek waar zoveel mogelijk mensen zich welkom voelen? 

Om antwoord te krijgen op deze (en andere vragen) deed bureau STIPO uitvoerig onderzoek naar het gebruik van het Berlijnplein in samenwerking met studenten van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU) en Universiteit Utrecht (UU). 

Drie focusgroepen
RAUM gaat zich de komende jaren met haar programma, naast een breder publiek, specifiek op drie focusgroepen richten. Dit zijn ouderen, mensen met een Marokkaanse migratieachtergrond en kinderen met een beperking en hun ouders.

De keus viel op deze groepen, omdat zij ondervertegenwoordigd zijn in de wijk Leidsche Rijn, maar ook in de stad Utrecht. Veel plekken zijn niet op hen (in)gericht. Hebben zij het wél gevoel dat het plein er ook voor hen is?

Uitkomsten
Uit het onderzoek blijkt dat de groepen allemaal de potentie zien van het plein, maar dat zij zichzelf niet voldoende welkom voelen. Zo geldt bijvoorbeeld voor ouderen en mensen met een Marokkaanse achtergrond dat zij de activiteiten op het plein als te ‘alternatief’ ervaren. 

Qua fysieke toegankelijkheid helpt onder andere het ontwerp van het park aan de zijde van het winkelcentrum niet mee. Het gaat bij de toegankelijkheid van het plein overigens niet alleen om de fysieke obstakels. De ouders van kinderen met een beperking leggen ook de nadruk op de aanwezigheid van sociale obstakels, niet alleen op het Berlijnplein maar juist in het algemeen. Zo worden kinderen die ander gedrag vertonen vaak ontweken. Niet uit onwil, maar uit onwetendheid. Hoe pak je die onwetendheid aan, zodat ook mensen die niet aan de norm voldoen zich welkom voelen op onze pleinen, parken en straten?

Aanbevelingen
RAUM wil met dit onderzoek kritisch naar zichzelf kijken en tegelijkertijd handvatten en inzichten bieden aan andere organisaties die zich bezighouden met openbare ruimtes en inclusiviteit nastreven.

Het onderzoek geeft verschillende aanbevelingen die op meer publieke plekken toepasbaar zijn. Zo zijn veel van de wensen en behoeften van ondervertegenwoordigde groepen relatief onbekend. Dat maakt het extra belangrijk tijd en aandacht te besteden om structureel het verdiepende gesprek met deze groepen aan te gaan en hen nauw te betrekken bij het ontwerp van een plek. 

Wil je het onderzoek en de aanbevelingen lezen? Dat kan hier. 

Lees het hele artikel inclusief interviews met betrokkenen in ons nieuwe RAUM magazine.